We horen het overal. Maar wat is circulariteit precies? Een circulaire economie staat tegenover de huidige benadering waarbij steeds nieuwe producten worden aangeschaft en na gebruik weer worden weggegooid. Deze wegwerp-en-vervangcultuur heeft een enorme impact op de aarde. Het circulaire model gaat ervan uit dat producten van nu de grondstoffen zijn voor later. Na gebruik worden producten gedemonteerd en materialen opnieuw gebruikt. Er wordt gestreefd om de waarde van grondstoffen te behouden. Dit vraagt om een andere manier van denken en doen. Niet van één partij, maar van iedereen. We werken in een keten met producenten, (toe)leveranciers en eindgebruikers. Het is belangrijk dat iedereen hetzelfde doel voor ogen heeft.

Om die reden zijn wij groot voorstander van de NTA Circulair Textiel van de NEN. Wij zijn lid van de in 2019 gestarte commissie en willen zo met andere partijen uit de sector een speelveld creëren waarin iedereen dezelfde uitgangspunten heeft. Op die manier kunnen er kringlopen ontstaan binnen de sector die niet afhankelijk zijn van één partij.

HOE STREVEN WIJ CIRCULARITEIT NA?
In ons handelen hanteren we het volgende uitgangspunt: 100% circulariteit wordt bereikt als een product na een zo lang mogelijke levensduur is terug te brengen naar een grondstof met zijn oorspronkelijke eigenschappen. Dit betekent dus dat we met de grondstof alles kunnen maken wat we willen, kleding bijvoorbeeld. Een gesloten kringloop met een grondstof die zijn waarde behoudt is het doel.

In deze kringloop moet de levensduur zo lang mogelijk gemaakt worden. Het product wordt bijvoorbeeld gerepareerd, periodiek onderhouden of wordt na gebruiksduur opnieuw ingezet bij iemand anders. Na de levensduur wordt het product nuttig verwerkt. Materiaal wordt hergebruikt of teruggebracht tot de oorspronkelijke grondstof. Dit vinden wij hoogwaardige circulariteit waar we echt wat aan hebben. Dit is (nog) niet voor elk product realistisch. In dat geval zoeken we naar andere alternatieven buiten onze eigen keten. Dit noemen wij de vier gradaties van circulariteit.

Kleding bestaat uit verschillende materiaalsoorten. Denk aan knopen, ritsen, striping en badges. Maar ook beschermende vlakken of verschillend materiaal voor binnen- en buitenvoeringen. Met garen en lijm worden materialen tot kleding geconfectioneerd. Het deassembleren (scheiden) van deze materialen gaat niet of nauwelijks meer. Monostromen creëren is niet haalbaar.

Om kwalitatief hoogwaardige kleding te maken die voldoet aan alle eisen zijn grondstoffen nodig van hoogwaardige kwaliteit. Kleding zonder design voor recycling resulteert in een grondstof waarmee alleen nog maar producten buiten de textielketen gemaakt kunnen worden, gradatie 1 en 2.

Dit voorkomt verbranding, maar heeft geen bijdrage aan het sluiten van de textielketen. Het is immers niet bruikbaar voor kleding. Vanuit onze doelstelling richten wij ons op producten die we wel in gesloten kringlopen kunnen brengen.

Wij zien Wear2 garen als een oplossing om hoogwaardige kringlopen op te zetten. Dit garen breekt wanneer dit in een industriële magnetron in aanraking komt met microgolven. Resultaat: materialen zijn deassembleerbaar en kunnen een eigen recyclingproces ondergaan waardoor de kwaliteit beter behouden blijft.

Een blend (een materiaal dat is opgebouwd uit een mix van twee grondstoffen) blijft lastig. Een doek bestaand uit katoen én polyester kan daardoor nooit zomaar hoogwaardig worden gerecycled. Het is namelijk nu nog onmogelijk om (op grote schaal) deze twee materialen, die tot elkaar zijn verweven, uit elkaar te halen. Dit heeft dus laagwaardige recycling tot gevolg.

Wij willen dat onze kleding zo lang mogelijk gebruikt wordt. Producten hebben een levensduur én een gebruiksduur. Bij klanten zagen we dat zo goed als nieuwe kleding ingeleverd werd voor recycling. Bijvoorbeeld door (vroegtijdige) uitdiensttreding. De kleding werd vervolgens direct gerecycled tot bijvoorbeeld isolatiemateriaal of meubilair. Zonde! Dit matcht niet met het optimaliseren van de levensduur. In 2019 hebben we een systeem opgezet waarmee we instaat zijn kleding te selecteren voor refurbishment en te reconditioneren tot een volwaardig ‘nieuw product’. De producten worden uitgebreid gecontroleerd, gewassen en gestoomd. Vervolgens wordt de kleding weer opgenomen in ons magazijn. Een product krijgt zo weer een nieuwe levenscyclus. In onderstaand figuur wordt de cyclus uitgebeeld. Als een product niet meer geschikt is voor refurbishment wordt het gerecycled volgens de vier gradaties.

Onze dienstverlening spiegelen wij aan de 7’R van circulariteit. Met ons refurbishmentprogramma kunnen we op elke R een dienst vormgeven. In 2019 hebben we deze dienstverlening uitgevoerd met onder andere Securitas en Gemeente Amsterdam.

Voorafgaand aan recycling of refurbishment is het van belang om de kleding in te zamelen, met het TextilePoint programma nemen we de kleding terug. Bij ieder circulair product hoort een waarborging van toekomstige circulariteit. Doelstelling is om bij alle circulaire kleding retourname te hebben gewaarborgd.

Een product dat is ontworpen om na de levensduur nog van waarde te zijn, moet wel terugkomen in de keten. Wij vinden dat een product pas echt circulair is, als het ook daadwerkelijk wordt teruggebracht tot waarde na de levensduur. Daarom hebben we het TextilePoint-programma. Hiermee nemen we de oude kleding terug en kan het verwerkingsproces starten. Afhankelijk van het product wordt het item teruggebracht tot de meest hoogwaardige optie. Op basis van de huidige technieken weten we dat kleding met een bepaalde materiaalkeuze en design nooit is terug te brengen tot grondstof waar je weer nieuwe kleding van kunt maken. Het circulaire eindresultaat dat je wilt bereiken moet dus al leidend zijn in de productkeuze.

Hier vormt zich ook een probleem. Een product dat circulair is ontworpen én geproduceerd kan in zijn gebruiksfase dusdanig verontreinigd, beschadigd of aangetast raken dat die hoogwaardige circulaire claim helemaal niet meer mogelijk is. Wij willen precies weten hoe dit zit en zijn daarom samen met partijen uit onze keten en onderzoekspartijen zoals Centexbel gestart met een onderzoek. Dit onderzoek draait specifiek om productie, gebruik en recycling in de textielketen. Lees hieronder meer over het onderzoek.

In 2018 is ongeveer 25.000 kilo gerecycled tot kleding, paaltjes, isolatiemateriaal en tassen. Dit volume verschilt per jaar, bijvoorbeeld doordat een grote klant overgaat op een nieuw kledingpakket. Over 2019 hebben we ruim 1.150 TextilePoint zakken uitgeleverd en 33.000 kilo textiel ontvangen.

Wij nemen al erg lang kleding retour. Elk jaar neemt dit toe. Sinds 2019 hebben we in ons magazijn een ‘recyclingcorner’ waardoor we efficiënt textiel kunnen sorteren, opslaan en verwerken. Wij zijn altijd op zoek naar de meest hoogwaardige verwerkingsoptie. Om in de textielketen verwerkt te worden, moet een product aan alle randvoorwaarden voldoen.

We hebben contacten met allerlei innovatieve bedrijven die iets kunnen met textielmateriaal. De textielvezel is geschikt om in heel veel verschillende producten te gebruiken. Wij vinden het belangrijk om de vraag naar dit materiaal te stimuleren. Dit doen we door zelf gerecycled materiaal te gebruiken als basis voor nieuwe kleding, maar ook door alternatieve mogelijkheden te promoten.

Productvoorbeelden zijn trendy stoelen, tafels, kasten of allerlei kantoorattributen zoals laptoptassen maar ook desk dividers en akoestische panelen. Ook een buitenterrein kan volledig ingericht worden met textielvezels als basis; denk aan vlonders, lantaarnpalen, bloembakken of tafels.

Ook kan gebruikte kleding zo gestikt worden dat het bruikbaar is als nieuw nuttig product. Zo kun je van een parka een grote reistas maken of van een werkoverall een BBQ-schort. Zelfs een polo of colbert kan verknipt en gestikt worden tot een grappig relatiegeschenk. Ook dit is een manier om stappen te zetten in verduurzaming van een kledingpakket en inhoud te geven aan een duurzaam inkoopbeleid.

HET BELANG VAN ONDERZOEK NAAR 100% CIRCULAIRE BEDRIJFSKLEDING!

Onderzoek is belangrijk! In 2019 hebben we vanuit Interreg de definitieve goedkeuring ontvangen voor een praktijkgericht onderzoek naar circulaire werkkleding. In de textielsector wordt actief gewerkt aan circulariteit. Toch is het nog extreem lastig om écht circulaire kleding te maken.

Op allerlei gebieden zijn er nog problemen om in de praktijk kleding terug te brengen naar een grondstof waar weer nieuwe kleding of hoogwaardige producten van gemaakt kunnen worden. Een kledingstuk is vaak opgebouwd uit meerdere materiaalsoorten. Denk bijvoorbeeld aan een jas die waterdicht is, reflectie heeft of bestaat uit een blend (doek gemaakt van twee grondstoffen, bijvoorbeeld katoen/polyester).

Om een nieuw garen te maken van gebruikte kleding zijn monostromen nodig. Om dit te bereiken is een uitgebalanceerd ‘design for recycling’ nodig. In dit project wordt vanaf de garenfabrikant tot aan de recyclingpartij samengewerkt. Daarnaast zijn onderzoekspartijen aangesloten om specifieke vraagstukken op te lossen.

Met de gezamenlijke praktijkervaring is er een duidelijk beeld van de problemen die er zijn om circulaire kleding te maken. In dit project worden randvoorwaarden voor circulaire grondstof, productieproces, gebruik en recycling vastgesteld. Op basis van deze vier fases zijn er vier werkgroepen. De werkgroepen zijn verantwoordelijk voor het oplossen van hun eigen deel in de problematiek voor een circulaire keten. Daarbij is het essentieel om alle losse onderdelen als één proces te beschouwen. Eén fout kan het hele product zijn circulariteitswaarde doen verliezen. In dit project gaan we na een testfase over op productie en starten we een draagproef in de praktijk. Vervolgens wordt met de gedragen kleding het recyclingproces gestart. De output moet dienen als nieuwe grondstof voor een volgende productiecyclus.

WAT IS INTERREG?

Interreg is een Europees programma dat ondersteuning biedt aan innovatieve projecten. In een procedure van ruim een jaar moest het project in verschillende rondes goedgekeurd worden. Nu wij ook in de laatste ronde een ‘go’ hebben ontvangen kunnen we starten met de uitvoering. Het project sluit aan bij de visie op innovatie van de EU. Gezien de hoeveelheid aanvragen is het uniek dat we bij de selectie horen die van start gaat.

DE KLANT BESLIST UITEINDELIJK HOE DUURZAAM EN/OF CIRCULAIR HET KLEDINGPAKKET IS

In een klantspecifiek traject is het voornamelijk de klant die de keuze maakt hoe duurzaam een kledingpakket wordt. De keuze betreft design, kleur en materiaal kunnen een verschil maken. We willen dat onze klanten begrijpen waarom iets duurzaam, circulair of onverstandig is. Zo kunnen er bewuste keuzes gemaakt worden. Met experts op design, producttontwikkeling en CSR ondersteunen we klanten bij deze vraagstukken.